هدف این مقاله آن است که مؤلفه‌های رفتار حکیم را بر اساس آیات و روایات بشناساند. مسئلهٔ اصلی این پژوهش تبیین مؤلفه‌های رفتار حکیمانه از نظر قرآن و احادیث است که مراد از این مولفه‌ها, عناصر و اجزای مؤثر در صدور رفتار حکیم است. اکنون پرسش این است که حکیم چه مؤلفه‌های رفتاری دارد. این مقاله با روش کتابخانه‌ای و تحلیلی نگاشته شده است که نتیجهٔ به دست آمده از تحلیل محتوای گزاره‌های قرآنی و روایی متناسب با این موضوع این است که رفتار حکیمانه دو گونه مؤلفهٔ اثباتی و مؤلفهٔ سلبی دارد. رفتار حکیمانه باعث ایجاد گرایش‌های اثباتی چون: حق‌مداری، تقوا، صبر و شکیبایی، صدق و راستگویی، امانتداری، شکرگزاری، تشخیص و عملکرد به موقع و مصلحت‌اندیشی، عملکرد هوشمندانه و ... در حکیم می‌شود. در مقابل نیز از گرایش‌های سلبی چون باطل‌گرایی، گناه، شتابزدگی، کذب و بی‌صداقتی، خیانت در امانت، ناسپاسی و ... به دور است. چکیده (عربی): مقومات التصرف الحکیم فی الآیات و الروایات (منهج الحیاة الحکیمة) الهدف من هذا المقال هو التعریف بمقومات التصرف الحکیم من منظار الآیات و الروایات . السؤال الأصلی للبحث هو : ما هی مقومات افعال الحکیم ؟ و المراد بالمقومات هو العناصر و الأجزاء المؤثرة فی صدور الفعل الحکیم . حاول المقال الحاضر ـ و بأسلوبه المکتبی التحلیلی ـ تحلیل النصوص القرآنیة و الحدیثیة المناسبة للموضوع ، و انتهى الى أن التصرف الحکیم یشتمل على نوعین من المقومات ؛ ایجابیة و سلبیة . فالتصرف الحکیم عامل لنزوع صاحبه نحو تبعیة الحق و التقوى و الصبر و الصدق و الامانة و الشکر ، و التشخیص و اتخاذ الموقف المناسب فی الوقت اللائق ، و .... کما أنه یبعّده عن النزوع للمعاصی و العجلة و الکذب و الخیانة و کفران النعم و .... الألفاظ المحوریة : الحکمة ، الحکیم ، ، التصرف الحکیم ، النموذج للتصرف الحکیم ، التفسیر الموضوعی.
)