ماهیت تفکّر یا حقیقت اندیشه ورزی، موضوع این پژوهش از نگاه معرفتشناسی است که با مراجعه به معاجم لغوی و کلمات فلاسفه و اهل منطق و علمای عرفان و اخلاق، با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته و با عرضۀ این مسئله به قرآن و روایات و استنطاق کردن از آنها نسبت به ماهیت تفکّر برای کشف «حقیقت تفکّر» تلاش شده است. در نهایت نیز ضمن برشمردن نقاط اولویت و تمرکز قرآن و احادیث بر محورهایی چون: جایگاه تفکّر و ضرورت آن، اوصاف و ثمرات تفکّر و متعلقات آن، به کمرنگ بودن رویکرد قرآن و روایات نسبت به «حقیقت تفکّر» و بدیهی بودن آن دست یافته است.