عقل در وجود انسان به عنوان ودیعه‌ای الهی برای هدایت بشر است. انسان به واسطه‌ی خردورزی و تعقل در مسیر درست زندگی قرار می‌گیرد و به سعادت دست می‌یابد. گاه عقل به سبب وجود آفاتی دچار انحراف می‌شود. این آفات و موانع موجب ضعف عقل، ضعف در قدرت شناخت، تشخیص و بینش و تغییر نگرش فرد می شوند. انسان به منظور دستیابی به اندیشه ای پاک و نورانی باید درصدد شناخت و سپس رفع این موانع باشد. یکی از موانع تعقل، موانع اخلاقی می باشد. در نصوص دینی به مانعیّت صفات رذیله اخلاقی در تعقل آدمی اشاره شده است؛ لذا این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی به بررسی موانع اخلاقی تعقّل از منظر آیات و روایات پرداخته است که حاصل آن چنین شد: هوای نفس، حب دنیا، عجب و خودپسندی، کبر و غرور، حرص و طمع و گناه از مهمترین موانع اخلاقی تعقّل از منظر قرآن و روایات شمرده شده‌اند.
)