2
دانشجوی دکتری رشته علوم حدیث تطبیقی جامعة المصطفی
چکیده
وقتی از تخریب رسانهای و جریانات ناسالم خبری سخن به میان میآید، منظور تخریب بزرگی است که دامنهاش همۀ جامعه را در بر میگیرد. بنابراین، ما نیازمند ایجاد سواد رسانهای بالا در جامعه هستیم، که مؤلفههای آن همان مؤلفههایی نیست که در سواد رسانهای غربی به آن پرداخته میشود. سؤال اصلی این است که: آیا قرآن کریم رهنمودهایی در خصوص سواد رسانهای و وظایف مخاطبان خبر و خبرگزاریها دارد؟ از منظر قرآن، سواد رسانهای مخاطبان خبر و خبرگزاریها، مقوله یا اقدامی بیهویّت و خنثی نیست. سواد رسانهای بر مبنای آموزههای قرآنی، کمک میکند تا قضاوت صحیحتری از اخبار پیرامون خود داشته باشیم. قرآن در این زمینه بر مؤلفههایی مانند: وظیفۀ مخاطب در مقابله با خبرگزاریها و جریانات ناسالم خبری، وظیفۀ مخاطب در مواجهه با محتوای خبر، و راههای مواجهۀ مخاطب با اخبار تأکید دارد؛ که در آنها به مباحث شناسایی خبرنگاران فتنهانگیز در خبرگزاریها، هوشیاری در برابر خبرسازان مهاجم و بدعتگذار و شایعهساز، بیاعتنایی به خبرگزاریها و خبرنگاران بیتعهد و وابسته به مکاتب منحرف، لزوم تحقیق و تیزبینی در اخبار، چگونگی برخورد با خبرهای نادرست و باطل، لزوم توجه به محتوای خبر و نه فقط خبرنگار، پرهیز از هیجانزدگی در شنیدن خبر، و بررسی جوانب خبر پرداخته میشود. چکیده (عربی): عندما یجری الکلام عن التخریب الاعلامی و الاتجاهات الاعلامیة غیر السلیمة ، فالمقصود به هو التخریب العظیم الذی یشمل نطاقه جمیع الأمة ، و لهذا فإننا بحاجة لرفع الثقافة الاعلامیة للأمة ، هذه الثقافة التی مکوناتها تختلف عن مکونات الثقافة الاعلامیة الغربیة . السؤال الأصلی هو : هل إن للقرآن الکریم تعالیماً فیما یخص الثقافة الاعلامیة و وظائف المخاطبین بشأن الخبر و وسائل الإعلام ؟ إن الثقافة الاعلامیة للمخاطبین بالخبر و وسائل الاعلام من منظار القرآن الکریم لیست حیادیة و فاقدة للهویة. إن الثقافة الاعلامیة وفق مبانی التعالیم القرآنیة تعین الفرد فی التقییم الصحیح للأخبار التی تحیطه . فالقرآن فی هذا المجال یؤکد علی دعائم نظیر: وظیفة المخاطب تجاه الأخبار و الاتجاهات الاعلامیة غیر السلیمة ، و وظیفة المخاطب فی مواجهة مضامین الخبر ، و سبل مواجهة المخاطب للأخبار . و تعرض خلال ذلک لأبحاث نظیر : معرفة الصحفیین المحرضین للفتن فی وسائل الإعلام ، الحذاقة فی قبال الإعلامیین الهجومیین و المبتدعین و المثیرین للشائعات ، و عدم الالتفات لوسائل الإعلام و الصحفیین غیر الملتزمین و المتصلین بالمدارس المنحرفة، و لزوم الحذاقة و الفحص فی الاخبار ، و کیفیة مواجهة الاخبار غیر الصحیحة و الباطلة ، و لزوم الالتفات لمضامین الأخبار لا مجرد وسائل الاعلام ، تحاشی الإثارة العاطفیة عند سماع الاخبار ، و دراسة الجوانب المختلفة للاخبار . الألفاظ المحوریة: الثقافة الاعلامیة ، وسائل الاعلام ، القرآن، الخبر و الصحفی ، الثقافة الاعلامیة الدینیة.