نقد انگارۀ ناروا بودن ستایش‌های امیر مؤمنان (علیه السّلام) از خود با تکیه بر خطبه‌های نهج‌البلاغه

امیر مؤمنان، امام علی (علیه السّلام) در میان سخنان نورانی و ارزشمند خود که در قالب خطابه یا غیر آن بیان فرمودند، به دلایلی به معرّفی خود پرداخته‏اند که در مواردی به تمجید، ستایش و مدح کشیده شده است. ممکن است گروهی این بیانات را با دیدهٔ ابهام نگریسته و به گمان غیر اخلاقی بودن هرگونه خودستایی و دور بودن آن از ساحت مقدّس امام (علیه السّلام)، به سخنان حضرت تردید کنند. این نوشتار بر آن است تا با رویکرد دفاع از معارف علوی، به ویژه کتاب شریف نهج البلاغه و خطبه‏های آن، از سخنان حضرت علی (علیه السّلام) دفاع کرده و شبهۀ غیراخلاقی بودن این خودستایی‏ها را دفع کند. در این راستا به این دستاورد پژوهشی نائل آمد که بیانات تمجیدآمیز امام علی (علیه السّلام) از خود، از باب خودستایی مذموم و نکوهیده نبوده، بلکه از باب معرّفی خود بر اساس ویژگی‏های شخصیّتی منحصر به فردی است که حضرت دارا بودند و کاملاً روا و شایسته و به مقتضای حال و ضرورت بوده است. پس به مناسبت، حکمت‏های تمجید امام علی (علیه السّلام) از خود، مورد توجّه قرار گرفت که أهمّ آن‌ها عبارت‌اند از: ذکر نعمت‏های خداوند، بیان حقایق تاریخی، دفاع از خود در برابر تهمت‏ها و ارائۀ الگوی کامل برای هدایت مردم. چکیده (عربی): نقد التصور القائم علی أن مدح أمیر المؤمنین نفسه مذموم بالاعتماد علی خطب نهج البلاغة یقدّم الإمام علی (علیه السّلام) نفسه بین أحادیثه الرائعة القیّمة خطابة کانت أم غیرها لأسباب ما و یمیل إلی الفخر فی بعض الأحیان. حیث یری البعض أنّ مثل هذه الأقوال و التصریحات تثیر الشکوک، فیزعمون أنّ مثل هذا الکلام یدلّ علی الفخر، فیبعد کلّ البعد عن الأخلاق و عن شخصیّة الإمام علی (علیه السّلام). یسعی هذا المقال أن یدافع عن هذا النوع من أحادیث الإمام علی (علیه السّلام) و یدفع عنها شبهة اللاأخلاقیة من خلال الذود عن المعارف العلویة لاسیّما کتاب نهج البلاغه و خُطَبه. هذا و نستنتج من هذه الدّراسة أنّ مثل هذا الکلام للإمام (علیه السّلام) لا یدلّ علی الفخر الذمیم، بل علی تقدیم نفسه وفق میزات شخصیّته الفریدة حیث التعبیر عنه لیس جدیراً فحسب، بل أمر تقتضیه ضرورة الحال و بالمناسبة رکّزنا علی حِکَم الإمام (علیه السّلام) الّتی یمدح فیها نفسه و أهمّها هو: تعداد نِعَم الله تعالی و تبیان الحقائق التاریخیّه و الذود عن نفسه أمام التُهَم و تقدیم أنموذج متکامل لإرشاد النّاس. الألفاظ المحوریة: نهج البلاغه، الشبهات حول نهج البلاغة ، الفخر، مدح الإمام علی (علیه السّلام) لنفسه